Ofwel mijn interpretatie van Critical Alignment yoga.
door Jasper van der Heijden
Ruim 8 jaar geleden zijn wij bij yogacentrum Tilburg gestart met critical alignment yoga. Een fantastische aanvulling op de reguliere hatha yogalessen. Het bewust vrij maken van het lijf door gebruik te maken van hulpmiddelen zoals stripjes en dekens. Wat we zelf ervaren bij deze methode zien we ook terug bij de leerlingen in de les. Dat zien we ook nog steeds in de lesbezoeken, deze lesvorm trekt veel mensen. Mensen zonder bijzondere fysieke klachten, maar vooral ook mensen met fysieke klachten.
Wanneer je als docent een tijd lesgeeft krijg je door je leerlingen en door zelfstudie steeds meer inzichten in yoga en in de methode waar je les in geeft. Zo ook bij critical alignment yoga. De manier waarop we dit leerde van Gert van Leeuwen is fantastisch, vooral wanneer je de eerste keer ziet wat er gebeurd wanneer er beweging ontstaat in de ruggengraat waar het eerder niet was. De hulpmiddelen zijn indrukwekkend mooi en ergonomisch en daarnaast ook nog eens heel doeltreffend. Omdat we naast critical alignment yoga ons ook, uitgebreid, verdiept hebben in yin yoga en in meditatie heeft dat onze benadering van critical alignment yoga ook veranderd.
Naast onze yogabeoefening gaan Marloes en ik ook regelmatig op retraites om te mediteren. Langere tijd in stilte zijn en de geest onderzoeken is wat ons veel inzichten heeft gegeven die we veel in onze lessen verwerken. Daarbij heb ik het over de inzichten die je door meditatie krijgt over spanning en ontspanning, ons ego en onze basis reacties ten aanzien van het leven.
Bindweefsel
Yin yoga heeft ons veel inzichten gegeven met betrekking tot het lijf. Waarbij je in de standaard yoga en in de critical alignement yoga vooral aandacht besteedt aan de botten en de spieren besteed je in de yin yoga ook veel aandacht aan het bindweefsel. Kennis van dit bindweefsel heeft veel nieuwe inzichten geleverd ten aanzien van het gedrag van ons lijf onderhevig aan spanning en voorkeurshoudingen. Thomas Myers heeft een prachtig boek geschreven over dit thema: Anatomy trains. Door secties te verrichten op lichamen is hij (uiteraard met hulp van anderen) tot de conclusie gekomen dat er bepaalde lijnen in ons lijf te herkennen zijn. Deze lijnen worden gecreëerd door spieren die door middel van het bindweefsel aan elkaar gekoppeld zijn.
Afbeeldingbron: https://basicmedicalkey.com/the-deep-front-line/
Deze inzichten verklaren waarom een scheefstand in de heupen, klachten kunnen veroorzaken in de schouders. Of waarom we in de yoga de voeten soepel willen krijgen om de rug te versoepelen. Of waarom we in de yoga de kaken ontspannen zodat de heupen ook kunnen ontspannen.
Ons bewegingssysteem
Ons bewegingssysteem is opgebouwd uit het skelet, spieren, bindweefsel en het zenuwstelsel. De botten zorgen voor stevigheid, de spieren zorgen voor de beweging, het bindweefsel zorgt ervoor dat de boel bij elkaar blijft en het zenuwstelsel zorgt ervoor dat er aansturing is in dit geheel.
Het skelet is in principe vrij van ego zoals Gert van Leeuwen altijd zo mooi zegt. In ons spierstelsel huisvest ons ego omdat jij met je ego bepaalt hoe het lijf beweegt en waar het lichaam naar toe gaat. Het bindweefsel is als een soort bediende, slaaf van dit systeem. Het bindweefsel moet volgen wat de spieren doen. Het bindweefsel kan razendsnel prikkels verwerken, maar kan niet snel reageren. Wanneer je langere tijd je spieren op spanning hebt gehad dan zal het bindweefsel zijn flexibiliteit verliezen. Ook wanneer je je lijf langere tijd in een bepaalde voorkeurshouding houdt dan kan het bindweefsel zijn flexibiliteit verliezen.
Denk bijvoorbeeld aan de oud-Hollandse computer houding.
Release – Het vrijmaken van bindweefsel door middel van de critical alignment methode
Bindweefsel zal soepeler worden wanneer je langere tijd druk uitoefent op het bindweefsel. Voorwaarden is wel dat je dan je spieren ontspant! Dus in een critical alignment les beginnen we vaak met het liggen op het stripje of rolletje. Dit kan een tijdje duren: 5 minuten minimaal, maar vaker nog langer (10 minuten of meer). Door bewust de adem te volgen proberen we tijdens deze oefening in een meditatieve toestand te komen zodat de spieren en onze wil zich meer en meer gaan ontspannen. Door regelmatig naar critical alignment yoga te volgen, ga je blijvend verandering creëren.
Connect – de asana’s opbouwen vanuit de romp van heupen tot schouders
Nadat er zachtheid in het lijf is gecreëerd gaan we de asana’s opbouwen vanuit de rug. Belangrijk daarbij is dat de heupen soepel zijn en de schouders/armen de ruimte hebben om te bewegen. Dus in de start van de les werken we daar bewust mee tijdens de opwarm oefeningen.
De rug gaan we in de asana’s zo opbouwen zodat er weer verbinding ontstaat, daarmee bedoel ik dat de bovenrug en de onderrug weer gaan samenwerken, de bovenrug en het hoofd (nek) weer samen gaan werken en zo voort. Om dit verduidelijken:
In de berghouding staan sommige mensen met een hele holle rug, dus meer met het borstbeen naar voren. Hierdoor verlies je “verbinding” in de rug. Of meer met betrekking tot de bovenrug.
In deze houding laat ik mijn hoofd zakken, dit zie je vaak bij mensen met een stijve bovenrug. In deze positie heb je minder ruimte om te ademen en ontstaat er veel spanning in de nek.
Door de knieën te buigen en vooraf de bovenrug te bevrijden kun je meer naar een houding als deze bewegen:
Met deze foto’s probeer ik in het kort te laten zien wat er bedoeld wordt met verbinding in de rug te maken.
Align – Na ontspanning vinden en verbinding creëren ga je de houding verder uitlijnen.
Met de zachtheid in je lijf en het bewustzijn van de beweging van je rug ga je vervolgens de houdingen verder uitlijnen waarbij je continu terug beweegt naar de zoektocht naar ontspanning en verbinding. Dit continu terug bewegen naar ontspanning en verbinding is essentieel omdat ons ego zo verschrikkelijk actief blijft. Dus op het moment dat we in de asana verder bewegen willen we vaak meer en willen we vaak hetzelfde als diegene naast ons. Het doel van het uitlijnen is uiteindelijk om met zachtheid en mobiliteit zonder verdere moeite in onze kracht te komen.
Bijscholing voor yogadocenten
2 keer per jaar verzorg ik een bijscholing om met yogadocenten deze kennis te delen. Dus de methode van Critical Alignment yoga gecombineerd met de kennis over het bindweefsel en meditatie als extra verdieping. Deze bijscholing is geen vervanger voor de bijscholing van Gert van Leeuwen. Mijn benadering is door aanvulling vanuit andere yoga stromingen minder lineair, maar een super aanvulling voor de docenten die willen leren werken met yoga props en hun kennis willen vergroten met betrekking tot de ruggengraat en uitlijning.